this
week's proverbs
איבּערמעסיקע
גערעכטיקײט איז דאָס זעלבּע װי אומגערעכטיקײט
transliterated
ibermesike
gerekhtikeyt iz dos zelbe vi umgerekhtikeyt
the
proverb actually means
overly
righteous is the same as dishonest
translated
to Hebrew
צדיק
יותר על המידה זהה ללא ישר
ספר
קב הישר פרק נ''ב
שלמה
המלך ע''ה
האָט געשריבּן אין קהלת (ז:ט''ז) ''דו
זאָלסט נישט קײַן צו גרויסער צדיק זײַן
און נישט קײַן צו גרויסער רשע''
און
אַזוי אויך האָבּן אונדזערע חכמים ז''ל
געזאָגט אין מסכת סוטה ''זײַ
געװאָרענט פון די װאָס צבוע'קעס
װאָס זײ מאַכן זיך גלײַך צו די פרומע לײַט
און טוען די שלעכטע מעשים פון זמרי און
װילן שכר אַזוי װי פּנחס*.
עס
טרעפט זיך אַמאָל אַז דער מענטש זעט אַ
צװײטן מענטשן װאָס ער דאַװענט בּכװנה און
גײט אַ גאַנצן טאָג אין די תּפילין,
מײנסטו
דאָך אַװדאי אַז ער איז אַן איש כּשר װײַל
ער איז תּמיד עוסק אין מלאכת שמים אָבּער
דערפון איז גאָר קײַן ראיה נישט װײַל דו
װײסט נישט װאָס אין זײַן האַרצן איז.
קום
און זע װאָס דער מדרש רבּה בּרענגט אַ
מעשה.
פון
אַן עושר װאָס האָט געהאַט גרויס פאַרמעגנס
און געװען אַ למדן מופלג און אַ חסיד אין
זײַנע מעשים.
אויף
דער עלטער האָט ער בּאַשלאָסן צו פאָרן
קײַן ארץ ישראל.
אויפן
װעג איז ער אָנגעקומען אין אַ שטאָט פון
די אַראַבּישע לענדער און האָט אָנגעטראָפן
אין אַ ײדן װאָס האָט געהײסן ר'
אלכּסנדר
װאָס איז רוב טאָג געזעסן אין בּית מדרש
און געדאַװענט אײַנגעהילט אין טלית און
תּפילין.
האָט
ער גטראַכט בּײַ זיך אַז אַ מענטש װאָס
איז עוסק אין דאַװענען אַ גאַנצן טאָג
מוז ער זײַן אַן איש כּשר ונאמן.
דער
גביר האָט געװאַרט בּיז ער האָט געענדיקט
דאַװענען און האָט אים געזאָגט,
''איך
קום פון אַ פרעמד לאַנד און די װעגן זענען
אָנגעלײגט מיט סאָלדאַטן און זעלנער און
איך האָבּ מורא זיך אַרומדרײען מיט אַזוי
פיל געלט,
נעם
בּײַ מיר דאָס געלט און די אוצרות פון
גאָלד און זילבּער װאָס איך האָבּ און
לײג עס אַװעק בּײַ דיר בּיז איך װעל
צוריקקומען.
װײַל
איך רעכן צו גײן קײַן ארץ ישראל און איך
װײס נאָך נישט אין װעלכן ײשוב איך װעל זיך
בּאַזעצן.''
און
ר'
אלכּסנדר
האָט אים געזאָגט,
''גוט
װאָס דו טוסט,
לאָז
איבּער דאָס געלט מיטן קאַסטן און איך
װעל דײַן פאַרמעגן אַװעקלײגן דאָרט װאו
איך האַלט מײַנע אוצרות און דו פאָר
געזונטערהײט קײַן ארץ ישראל און האָט אים
צוגעזאָגט אז װען ער װעט צוריקקומען װעט
ער אים אָפּגעבּן דעם פּקדון אינגאַנצן.
אַזוי
האָט דער עושר טאַקע געטאָן.
ער
האָט אים אַװעקגעגבּן זײַן גאַנצע געלט
מיטן קאַסטן פון גאָלד און זילבּער און
דער עושר מיט זײַן פרוי זענען אַװעקגעגאַנגען
בּשעה טובה קײַן ארץ ישראל און האָט זיך
אויסגעקליבּן צו װאוינען אין חברון.
ער
איז אַלײן צוריקגעפאָרן נאָך זײַן געלט
און דעם פּקדון.
װען
ער האָט צוריקגעבּעטן זײַן געלט פון ר'
אלכּסנדר
װאָס האָט געדאַװענט אַ גאַנצן טאָג מיטן
טלית און תּפילין,
האָט
ער געלײקענט שטײן און בּײן און געזאָגט,
''װער
בּיסטו,
איך
קען דיך נישט און איך האָב דיך קײנמאָל
נישט געזען.
דער
עושר האָט זיך שטאַרק דערשראָקן און
גענומען זיך טענה'ן
און בּעטן אָבּער דער ײד האָט זיך נישט
געמאַכט װיסענדיק.
און
מיט דער גרעסטער חוצפּה האָט ער נאָך
אָנגעהויבּן שרײַען אויף אים און שעלטן
אַז ער האָט בּײַ אים קײנמאָל נישט גענומען
קײַן געלט.
איז
דער עושר אַװעק צעבּראָכנערהײט אין שול
און אויפגעהויבּן זײַנע הענט צום הימל:
''רבּונו
של עולם,
דו
בּיסט דאָך דער האַר פון דער װעלט.
אויף
דיר האָבּ איך טענות.
װײַל
איך האָבּ געמײנט אַז ר'
אלכּסנדר
איז גאָר אַ צדיק װען איך האָבּ אים געזען
אײַנגעהילט אין טלית און תּפילין דעם
גרעסטן טײל פון טאָג און שטײט און דאַװענט
אַזוי ערלעך מיט כּװנה און יעצט זע איך
ערשט אַז דאָס אַלעס איז שקר און דער ײד
איז אַ רמאי.
דערפאַר
פאַרלאָז איך זיך אויף דיר אַז דו זאָלסט
נוקם זײַן מײַן נקמה אַז אַלע זאָלן װיסן
אַז אַלעס איז פון דיר און אַלעס געהער
צו דיר.
איך
האָבּ אויף קײנעם קײַן טענות נישט נאָר
אויף דיר.''
און
ער האָט זיך שטאַרק צעװײנט מיט אַ צעבּראָכן
האַרץ.
בּאַלד
דערנאָך האָט זיך אליהו הנביא בּאַװיזן
צו אים און אים געזאָגט:
האָבּ
נישט קײַן מורא,
גײ
צו זײַן פרוי און געבּ איר אַ סימן אַז
דעם פאַרגאַנגענעם פּסח האָט ער מיט זײַן
פרוי געגעסן חמץ און נאָך אַ סימן זאָג
איר אַז איר מאַן האָט געגעסן אין יום
כּפּור אײדער ער איז געגאַנגען אין בּית
המדרש.
װען
ר'
אלכּסנדר
איז אַרויס פון שטובּ אין מאַרק אַרײַן
האַנדלען איז דער גביר געקומען צו זײַן
פרוי און איר איבּערגעגעבּן די סימנים
און די פרוי האָט געמײנט אַז איר מאַן
האָט דאָס אַזוי געהײסן טאָן און זי האָט
אים טאַקע אָפּגעגבּן דעם פּקדון און דער
עושר איז פון דאָרט אַװעק מלא שמחה.
װען
ר'
אלכּסנדר
איז אַהײם געקומען אין שטובּ האָט אים
זײַן פרוי דערצײלט װי אַזוי דער גביר האָט
איר געגעבּן די סימנים און זי האָט אים
אַװעקגעגעבּן דעם פּקדון.
האָט
ר'
אלכּסנדר
געזאָגט ''
יעצט
אַז אַלע װײסן שוין דעם אמת אַז מיר זענען
בּאמת רשעים,
לאָמיר
זיך בּײדע שמד'ן''
אַזוי
האָבּן זײ טאַקע געטאָן,
ימח
שמם וזכרם.
דערפאַר,
זאָל
מען זיך נישט סומך זײַן אויף אַזאַ אײנעם
װאָס טוט מעשה זמרי און װיל קריגן בּאַצאָלט
װי פּנחס*,
נאָר
אַ מענטש זאָל זען װער איז אַ צדיק,
דער
װאָס איז ערלעך אין געלט זאַכן,
און
נעמט נישט צו געלט פון אַנדערע,
דער
איז אַ צדיק גמור.
קום
אין זע,
װאָס
מענטשן זענען געװאוינט געװען צו זאָגן.
''נעמט
זיך אין אַכט פון די צבוּעַ'קעס
און היט זיך פון די 'וצדקתך'.
און
איך האָבּ געהערט אַ מעשה,
עס
איז געװען אַן אַלטער מאַן,
אַ
גרויסער עושר,
און
האָט געהאַט אַ בּן יחיד אַ שײנער בּחור
אַ יונג קינד און זײער אַ קלוגער.
ויהי
היום און דער אַלטער האָט געהאַלטן בּײַם
שטאַרבּן האָט ער צו זיך גערופן זײַן זון
און אים געלאָזט אַ צװאה.
''מײַן
זון ,
דו
זאָלסט װיסן איך לאָז דיר איבּער אַ ירושה,
פיל
געלט און גרויסע אוצרות.
װי
לאַנג דו װעסט לעבּן װעסטו האָבּן אַלץ
װאָס דו װילסט און איך זאָג דיר אָן אַז
דו זאָלסט זיך היטן פון די לײַט װאָס זענען
צו פרום װאָס װײַזן זיך אַרויס גלײַך װי
זײ זענען חסידים אָבּער זײ האָבּן שבע
תּועבות בּליבּם.
און
היט זיך פון די 'וצדקתך'
און
דאַן װעט דיר זײַן גוט און דײַנע קינדער
בּיז אײבּיג און דער אַלטער איז געשטאָרבּן.
דערנאָך
האָט דער בּחור גענומען אַ כּלה אַן אָרעמע
יתומה פאַר אַ װײַבּ װײַל זי איז אים
שטאַרק געפאָלן און נאָך דער חתונה האָט
ער זיך געפרײט אַז זײַן װײַבּ איז אַ צנועה
און אַ פרומע אין זײַנע אויגן.
אין
בּערך פיר אָדער פינף יאָר שפּעטער האָט
דער מאַן געזאָגט צו זײַן פרוי,
''קום
מיט מיר שפּאַצירן אין די גאַסן און מיר
װעלן זען דאָס לאַנד.''
האָט
זײַן װײַבּ צו אים געזאָגט,
''איך
װעל נישט גײן,
װײַל
טאָמער װעל איך קוקן אויף פרעמדע מאַנסבּילן
און פרעמדע מאַנסבּילן װעלן קוקן אויף
מיר,
װעל
איך זײ בּרענגען צו אַן עבירה.''
האָט
איר מאַן געטראַכט כאָטש זי זעט אויס װי
אַ צדיקת,
װײַזט
זי זיך אַרויס װי אַ ''וצדקתך''
און
ער האָט זיך דערמאָנט אין זײַן פאָטערס
צװאה און האָט געשװיגן און איז אַלײן
געגאַנגען שפּאַצירן.
װאָס
האָט געטאָן דער דאָזיגער מענטש?
אַ
האַלבּ יאָר נאָך די מעשה האָט ער געהײסן
מאַכן צו אַלע צימערן אין זײַן שטובּ צװײ
שליסלן און האָט זײַן װײַבּ אָפּגעגעבּן
אײן שליסל פון די צימערן און אײן שליסל
האָט ער צו זיך גענומען און דאָס װײַבּ
האָט נישט געװאוסט אַז ס'איז
פאַראַן נאָך אַ שליסל.
אײן
טאָג האָט דער מאַן געזאָגט פאַר זײַן
װײַבּ אַז ער דאַרף פאָרן אין אַ װײַטער
װעג קויפן סחורה,
זי
זאָל אים אָנגרײטן שפּײַז אויפן װעג און
אַזוי האָט זי געטאָן װײַל זי האָט געמײנט
אַז ער װעט טאַקע פאָרן אין אַ װײַטן װעג.
דעם
נעקסטן טאָג איז ער אַװעקגעפאָרן,
האָט
זי געמײנט אַז ער איז שוין געפאָרן אין
דעם װײַטן װעג אַרײַן,
אָבּער
ער האָט עס געטאָן מיט חכמה.
װען
ער איז געװען אַ האַלבּע מײַל פון שטאָט,
האָט
ער געהײסן דעם בּעל עגלה זיך אויסדרײען
און צוריק פאָרן אין שטאָט אַרײַן.ער
האָט זיך נישט אומגעקערט צו זײַן הויז
נאָר צום האַרבּעריק װי די סוחרים פאָרן
דאָרט אַהין.
און
װען עס איז געװאָרן גאַנץ פינצטער איז ער
געגאַנגען צו זײַן הויז און געעפענט די
ערשטע טיר מיט זײַן שליסל און איז געגאַנגען
פון טיר צו טיר בּיז ער איז אָנגעקומען
צו דעם צימער װאו זײַן װײַבּ איז געשלאָפן
און האָט דערזען װי אײנער ,
אַן
ערל,
שלאָפט
דאָרט מיט איר.
װען
די פרוי האָט דערזען איר מאַן,
האָט
זי געהײסן דעם מענטש נעמען אַ שװערד אין
דער האַנט און ער זאָל אים שטעכן.
האָט
ער זיך דערשראָקן און איז אַנטלאָפן אין
גאַס און פון פיל צער איז ער געגאַנגען
אין מאַרק און זיך דאָרט געלײגט שלאָפן.
אין
דער זעלבּער נאַכט איז בּײַם מלך פון
שטאָט גע'גנב'עט
געװאָרן אַן אוצר און דער גנב האָט
צוגענומען אַלע אבנים טובות פון דעם מלך.
ס'איז
געװאָרן אַ גרויס געטומעל אין דעם מלך'ס
פּאַלאַץ.
דער
מלך האָט בּאַפוילן מען זאָל זוכן אין די
װעגן און אין די הײַזער,
אפשר
װעט מען די גנבים געפונען.
זענען
די שלוחים געגאַנגען און האָבּן געזוכט
אין דער שטאָט און האָבּן געפונען דאָס
אָרט װי דער עושר ליגט אויף דער גאַס און
שלאָפט,
האָבּן
זײ געטראַכט אַז דאָס מוז זיכער זײַן דער
גנב און מ'האָט
אים געכאַפּט.
מ'האָט
געפּסקענט אַז מען זאָל אים פריער אָנטאָן
גרויסע עינוײם דערנאָך זאָל מען אים
הענגען.
בּשעת
מ'האָט
אים געפירט הענגען איז אַ גלח מיט אים
מיטגעגאַנגען.
דער
מאַן האט אים געפירט דורך אַ גאַס װאָס
איז געװען פיל מיט מיסט און װערעם זענען
דאָרט אַרומגעקראָכן אויף דער ערד.
האָט
דער גלח געזאָגט צום תּלײן אַז ער זאָל
אים פירן אַרום די װערעם כּדי ער זאָל זײ
נישט צעטרעטן װײַל די תּורה האָט מזהיר
געװען אַז מען זאָל זיך דערבּאַרעמען
איבּער אַלע זײַנע בּאַשעפענישן,
דאָס
מײנט איבּער די װערעם אויכעט.
האָט
דער עושר געטראַכט בּײַ זיך אַז דער איז
אויך פון די 'וצדקתך'.
האָט
זיך דער עושר אָנגערופן צום מלכות,
''איך
װעל אײַך זאָגן דעם אמת אַז איך האָבּ
געטאָן די גניבה צוזאַמען מיט דעם גלח
אין דעם הויף פון מלך.''
האָבּן
די שומרים זיך גענומען אויספאָרשן דעם
מאַן און דער מלך האָט געהײסן זוכן בּײַ
אים אין שטובּ אין זײ האָבּן טאַקע געטראָפן
די גאַנצע גניבה.
האָט
דער מלך געפרעגט דעם עושר,
"װאָס
פאַראַ שײכות האָסטו מיט דעם גלח אַז איר
זאָלט צוזאַמען מאַכן די גניבה?''
האָט
דער עושר דערצײלט דעם מלך דער גאַנצער
מעשה װי זײַן פאָטער האָט אים געלאָזט אַ
צװאה אַז ער זאָל זיך דעװײַטערן פון די
''וצדקתך''
און
װאָס אים האָט פּאַסירט מיט זײַן װײַבּ,
די
זונה און אויך מיט דעם מאַן װאָס איז מיט
אים מיטגעגאַנגען צו דער תּליה.
האָט
דער מלך תּיכף געהײסן בּאַצװינגען זײַן
װײַבּ,
די
זונה,
האָט
זי מודה געװען דעם אמת.
דער
מלך האָט געהײסן דעם עושר אַהײם גײן און
זײַן װײַבּ האָט ער געהײסן אומבּרענגען
און יענעם גלח האָט ער געהײסן הענגען און
אַזוי האָט מען געטאָן.
פון
דער מעשה קען מען זיך אָפּלערנען אַז אַ
מענטש טאָר זיך נישט פאַרלאָזן דערויף
װאָס ער זעט אַ מענטש איז זײער פרום.
װײַל
מ'קען
נישט װיסן װאָס בּײַ יענעם אין האַרצן
איז.
נאָר
דעם כּלל נעם דיר אין אַכט:
דער
װאָס װיל נישט נהנה זײַן פון זײַן חבר'ס
געלט און מכּל שכּן װיל ער נישט קײַן גזילה
אָדער גניבה געלט און זײַן משא ומתּן איז
בּאמונה דער איז בּװדאי אַ צדיק.
אָבּער
אַז ער קושט די תּפילין און דאַװענט זײער
פרום און זײַן משא ומתּן איז נישט בּאמונה
מוז מען זיך פון אים דערװײַטערן װי װײַט
מ'קען,
װײַל
דער עיקר יראה און דער עיקר פרומקײט איז
נאָר אין דעם געלט.
און
דער מענטש װאָס האַנדעלט ערלעך מיט לײַט
און קען בּאַשטײן אויף געלט דער איז אַן
אמת'ער
צדיק און אויף אים שטײט אין פּסוק,
"יגיע
כּפּיך כּי תאכל,'',
אַז
דו װעס עסן פון דײַן יגיע כּפּיך און װעסט
נישט בּאַגערן קײַן פרעמדס,
"אשריך
בּעולם הזה,''
װעט
דיר זײַן װוֹיל אויף דער װעלט,
''וטוב
לך לעולם הבּא,''
און
אויף יענער װעלט װעט דיר גוט זײַן,
אמן
kav
hayoshor kapitel 52
Shlomo
Hamelekh a”h hot geshribn in Koheles 7:16 “du zolst nit kayn tsu
groyser tsadik zayn un nit kayn tsu groyser ro'she” un azoy oykh
hobn undzere khakhomim z”l gezogt in mesechet soy'te, “zay
gevorent fun di tsvu'yakes vos zey makhn zikh glaykh tsu di fru'me
layt un tu'en di shlekhte maysim fun Zimri un viln s'khar azoy vi
Pinkhas*. es treft zikh amol az der mentsh zet a tsveytn mentshn vos
er davent bekhavo'ne un geyt a gantsn tog in di tefilin, meynstu dokh
a'vade az er iz an ish kosher, vayl er iz tomid oysek in malekhes
shomayim, ober derfun iz gor kayn ra'ye nit, vayl du veyst nit vos in
zayn hartsn iz.
kum
un ze vos der medresh ra'be brengt a may'se fun an oysher vos hot
gehat groys farmegens un geven a lamden mufleg un a khosid in zay'ne
maysim. af der elter, hot er bashlosn tsu forn kayn Erets Yisroel.
afn veg, iz er ongekumen in a shtot fun di Arabishe lender un hot
ongetrofn in a Yidn vos hot geheysn R' Aleksander, vos iz gezesn rov
tog in beys medresh, ayngehilt in talis un tefilin. hot er getrakht
ba zikh, az a mentsh vos iz oysek in davenen a gantsn tog, muz er
zayn an ish kosher ve'ne'eman. der gevir hot gevart biz er hot
ge'endikt davenen un hot em gezogt, “ikh kum fun a fremd land un di
vegn zenen ongeleygt mit soldatm un zelner un ikh hob moy're zikh
arumdreyen mit azoy fil gelt. nem ba mir dos gelt un di oyts'res fun
gold un zilber vos ikh hob un leyg es a'vek ba dir biz ikh vel
tsurikkumen, vayl ikh rekhn tsu geyn kayn Erets Yisroel un ikh veys
nokh nit in velkhn yishuv ikh vel zikh bazetsn.”
un
R' Aleksander hot em gezogt, “gut vos du tust, loz iber dos gelt
mitn kastn un ikh vel dayn far'megn avekleygn dort vu ikh halt mayne
oyts'res, un du, for gezunterheyt kayn Erets Yisroel un hot em
tsugezogt ven er vet tsurikkumen, vet er em opgebn dem pikodn
ingantsn. azoy hot der oysher ta'ke geton. er hot em avekgegebn zayn
gants gelt mitn kastn fun gold un zilber un der oysher mit zayn froy
zenen avekgegangen besho toy've kay Erets Yisroel un hot zikh
oysgeklibn tsu voynen in Khevron.
er
iz aleyn tsurikgeforn nokh zayn gelt un dem pikodn. ven er hot
tsurikgebetn zayn gelt fun R' Aleksander vos hot gedavent a gantsn
tog mitn ta'les un tefilin, hot er geleykent shteyn un beyn un
gezogt, “ver bistu, ikh ken dikh nit un ikh hob dikh keynmol nit
gezen.” der oysher hot zikh shtark dershrokn un genumen zikh taynen
un betn ober der Yid hot zikh nit gemakht visndik. un mit der grester
khutspe hot er nokh ongehoybn shrayen af em un sheltn az er hot ba em
keynmol nit genumen kayn gelt. iz der oysher avek tsebrokhenerheyt in
shul un ufgehoybn zay'ne hent tsum himl: “Ribono shel Olom, du bist
dokh der har fun der velt. af dir hob ikh taynes. vayl ikh hob
gemeynt az R' Aleksander iz gor a tsadik, ven ikh hob em gezen
ayngehilt in ta'les un tefilin dem grestn teyl fun tog un shteyt un
davent azoy erlekh mit kavo'ne, un yetst ze ikh ersht az dos a'les is
sheker un der Yid iz a ramay. derfar farloz ikh zikh af dir, az du
zolst noykem zayn mayn neko'me, az a'le zoln visn az a'les iz fun dir
un a'les geher tsu dir. ikh hob af keynem kayn taynes nit, nor af
dir.
un
er hot zikh shtark tsuveynt mit a tsebrokhn harts. bald dernokh hot
zikh Eliyohu Hanovi bavizn tsu em un em gezogt, “hob nit kayn
moy're, gey tsu zayn froy un geb ir a si'men az dem fargangenem
Pesakh hot er mit zayn froy gegesn khomets un nokh a si'men zog ir,
az ir man hot gegesn in Yom Kiper eyder er iz gegangen in beys
hamedresh. ven R' Aleksander iz aroys fun shtub in mark arayn
handlen, iz der gevir gekumen tsu zayn froy un ir ibergegebn di
simonim un di froy hot gemeynt az ir man hot dos azoy geheysn ton un
zi hot em ta'ke opgegebn dem pikodn un der oysher iz fun dort avek
moley simkhe.
ven
R' Aleksander iz aheym gekumen in shtub, hot em zayn froy dertseylt
vi azoy der gevir hot ir gegebn di simonim un zi hot em avekgegebn
dem pikodn. hot R' Aleksander gezogt, yetst, az a'le veysn shoyn dem
emes az mir zenen be'emes resho'im, lomir zikh bey'de shmadn.” azoy
hobn zey ta'ke geton, yemakh shemom vezikhrom.
derfar,
zol men zikh nit soymekh zayn af aza eynem vos tut may'se Zimri un
vil krign batsolt vi Pinkhes*, nor a mentsh zol zen ver iz a tsadik,
der vos iz erlekh in gelt zakhn un nemt nit tsu gelt fun ande're, der
iz a tzadik gomur. kum un ze, vos mentshn zenen gevoynt geven tsu
zogn, “nemt zikh in akht fun di tsvuyakes un hit zikh fun di
“vaytsidkoskho”
.
ikh
hob gehert a mayse, es iz geven an alter man, a groyser oysher un hot
gehat a ben yokhid, a sheyner bokher, a yung kind un zeyer a kluger.
vayehi hayom, un der alter hot gehaltn bam shtarbn, hot er tsu zikh
gerufn zayn zun un em gelozt a tsevo'e. “mayn zun, du zolst visn,
ikh loz dir iber a yeru'she fil gelt un groyse oytsres. vi lang du
vest lebn, vestu hobn alts vos du vilst un ikh zog dir on az du zolst
zikh hitn fun di layt vos zenen tsu frum vos vayzn zikh aroys glaykh
vi zey zenen khasidem ober zey hobn 'sheva to'eyvos be'libom'. un hit
zikh fun 'vay'tsidkoskho' un dan vet dir zayn gut un day'ne kinder
biz eybig un der alter iz geshtorbn.
dernokh
hot der bokher genumen a ka'le an ore'me yesoy'me far a vayb vayl zi
iz em shtark gefoln un nokh der khase'ne hot er zikh gefreyt az zayn
vayb iz a tsnu'e un a fru'me in zay'ne oygn. in be'erekh fir oder
finf yor shpeter, hot der man gezogt tsu zayn froy, “kum mit mir
shpatsirn in di gasn un mir veln zen dos land.” hot zayn vayb tsu
em gezogt, “ikh vel nit geyn, vayl tomer vel ikh kukn af fremde
mansbiln un fremde mansbiln veln kukn af mir, vel ikh zey brengen tsu
an a'vey're.” hot ir man getrakht, khotsh zi zet oys vi a
tsedeykes, vayzt zi zikh aroys vi a 'vaytsidkoskho' un er hot zikh
dermont in zayn foters tsevo'e un hot geshvign un iz a'leyn gegangen
shpatsirn.
vos
hot geton der doziger mentsh? a halb yor nokh di mayse, hot er
geheysn makhn tsu a'le tsimern in zayn shtub tsvey shlisln un hot
zayn vayb opgegebn eyn shlisl fun di tsimern un eyn shlisl hot er tsu
zikh genumen un dos vayb hot nit gevust az s'iz faran nokh a shlisl.
eyn
tog, hot der man gezogt far zayn vayb az er darf forn in a vayter veg
koyfn skhoy're, zi zol em ongreytn shpayz afn veg un azoy hot zi
geton vayl zi hot gemeynt az er vet ta'ke forn in a vaytn veg. dem
nekstn tog iz er avekgeforn, hot zi gemeynt az er iz shoyn geforn in
dem vaytn veg arayn, ober er hot es geton mit khokhme. ven er iz
geven a hla'be mayl fun shtot, hot er geheysn dem bal ago'le zikh
oysdreyen un tsurik forn in shtot arayn. er hot zikh nit umgekert tsu
zayn hoyz nor tsum harberik vi di sokhrim forn dort a'hin. un ven es
iz gevorn gants fintster, iz er gegangen tsu zayn hoyz un ge'efent di
ershte tir mit zayn shlisl un iz gegangen fun tir tsu tir biz er iz
ongekumen tsu dem tsimer vu zayn vayb iz geshlofn un hot derzen vi
eyner, an orel, shloft dort mit ir.
ven
di froy hot derzen ir man, hot zi geheysn dem mentsh nemen a shverd
in der hant un er zol em shekhtn. hot er zikh dershrokn un iz antlofn
in gas un fun fil tsar iz er gegangen in mark un zikh dort geleygt
shlofn.
in
der zelber nakht, iz bam melekh fun shtot geganvet gevorn an oytser
un der ganef hot tsugenumen a'le avonim tovos fun dem melekh. s'iz
gevorn a groys getumel in dem melekh's palats. der melekh hot bafoyln
men zol zukhn in di vegn un in di hayzer, efsher vet men di ganovim
gefunen. zenen di shlukhim gegangen un hobn gezukht in der shtot un
hobn gefunen dos ort vi der oysher ligt af der gas un shloft, hobn
zey getrakht az dos muz zikher zayn der ganef un m'hot em gekhapt.
m'hot gepaskent az men zol em fri'er onton groy'se i'nuyim dernokh
zol men em hengen.
beshas,
m'hot em gefirt hengen, iz a galekh mit em mitgegangen. der man hot
em gefirt durkh a gas vos iz geven ful mit mist un verem zenen dort
arumgekrokhn af der erd. hot der galekh gezogt tsum tal'yen az er zol
em firn arum di verem kedey er zol zey nit tsetretn vayl di toy're
hot mazhir geven az men zol zikh derbaremen i'ber a'le zayne
bashe'fe'nishn, dos meynt iber di verem oykhet. hot der oysher
getrakht ba zikh az er iz oykh fun di 'vaytsidkoskho'.
hot
zikh der oysher ongerufn tsum malkhus, “ikh vel aykh zogn dem emes,
az ikh hob geton di geney've tsuzamen mitn galekh in dem hoyf fun
melekh.” hobn di shomrim zikh genumen oysforshn dem man un der
melekh hot geheysn zukhn ba em in shtub un zey hobn ta'ke getrofn di
gantse geney've.
hot
der melekh gefregt dem oysher, “vos fara shaykhes hostu mit dem
galekh az ir zolt tsuzamen makhn di geney've?” hot der oysher
dertseylt dem melekh der gantser may'se vi zayn foter hot em gelozt a
tsevo'e az er zol zikh dervaytern fun di “vaytsidkoskho” un vos
em hot pasirt mit zayn vayb, di zoy'ne un oykh mit dem man vos iz
mit em mitgegangen tsu der tli'ye. hot der melekh geheysn batsvingen
zayn vayb, di zoy'ne, hot zi moy'de geven dem emes. der melekh hot
geheysn dem oysher aheymgeyn un zayn vayb hot er geheysn umbrengen un
yenem galekh hot er geheysn hengen un azoy hot men geton.
fun
der may'se ken men zikh oplernen az a mentsh tor zikh nit farlozn
deroyf vos er zet a mentsh iz zeyer frum, vayl m'ken nit visn vos ba
yenem in hartsn iz. nor dem klal nem dir in akht: der vos vil nit
ne'he'ne zayn fun zayn khavers gelt un mikol shken vil er nit kayn
gezey'le oder geney've gelt un zaym ma'se u'matn iz be'emuna, der iz
bevaday a tsadik. ober az er kusht di tefilin un davent zeyer frum un
zayn ma'se u'matn iz nit be'emu'ne, muz men zikh fun em dervaytern vi
vayt m'ken. vayl der i'ker yi're un der i'ker frumkeyt iz nor in dem
gelt. un der mentsh vos handelt erlekh mit layt un ken bashteyn af
gelt, der iz an eme'ser tsadik un af em shteyt in posuk, “yagiya
kapekho ki soykhal,” az du vest esn fum dayn yagiya kapekho un vest
nit bagern kayn fremdes, “ashrekho ba'olam ha'ze”, vet dir zayn
voyl af der velt, “vetoyv lokh lo'oylam habo,” un af yener velt
vet dir gut zayn, amen.
*Kav
Hayashar Chapter 52
Shlomo
Hamelech writes, “Do not be overly righteous nor overly wicked.”
(Koheles 7:16). Similarly, the Sages warn: “Be wary of the
charlatans feigning piety, behaving like Zimri but seeking reward
like *Pinchas” (Sotah 22b).
Sometimes,
one sees a person on the surface to be continually immersed in
heartfelt prayer, arrayed in his tefillin the entire day. Naturally,
one supposes him to be upright and honest, since one always sees him
engaged in the work of Heaven, but one never really knows what's in
his heart.
Come
and see what is related in Midrash Pesikta Rabati: There was once a
rich man who, in addition to his fabulous wealth, was also a great
scholar and very pious. In his old age, he decided to move to the
Holy Land. Along the way, he stopped in a Jewish community of a
certain Arab town. There, he met a man named Rabbi Alexander, who
spent most of the day in the synagogue praying while donned in his
tallis and tefillin.
He
assumed that a fellow that spent so much time praying, must be very
upright and honest.
So he waited until Rabbi Alexander finished
his prayer and then said to him, “I have a request to make of you.
Since I am a foreigner here and the land is filled with marauding
bandits, I am afraid to take my money with me. Please take care of it
along with my silver and golden vessels until I return. For my plan
is to travel to the Holy Land and select a city to settle there and
prepare a home for myself.
Rabbi
Alexander replied, “Very well. Give me the money and the chest of
valuables and I will keep them in the room in which I keep my own
precious things. Then you may continue on in peace to the Holy Land.”
he promised that when the wealthy man returned, he will return his
belongings to him.
So
the wealthy man did as they had arranged, leaving him a chest full of
money and other precious items and proceeded with his wife to the
Land of Israel. There he decided to settle in the holy community of
Chevron and returned back in person to retrieve his money and the
rest of the vessels he had left.
But
when he requested his deposit from Rabbi Alexander, the man who was
always praying in his tallis and tefillin, the latter denied the
story altogether, claiming, “I don't know you and have never laid
eyes on you before!”
The
rich man was utterly taken aback and fell on his face weeping and
pleading. But the man brazenly ignored his pleas, cursed him denying
that he had ever received anything from him.
So
the wealthy man left in despair and went to the synagogue where he
raised his heart Heavenward and prayed, “Master of the Universe!
You are the ruler over everything, therefore, my complaint is
directed to You. I believed that this man, Rabbi Alexander, was
perfectly righteous because I saw him arrayed in tallis and tefillin
most of the day, standing and praying before you with great
concentration.
But,
now I see that it was all a deception and his heart is not completely
with you. Therefore, I deliver my case into Heaven's hands and ask
that You avenge me of him so that all will know the greatness and
might of Your hand. For I have no complaint against any creature but
only against You!” thus he wept with a broken and embittered heart.
No
sooner had he finished speaking than the prophet Eliyahu appeared to
him. “Do not be afraid!” he told him, :Go to the man's wife and
give her this sign, that she and her husband ate Chametz (leavened
bread) that Pesach. Then, as a second sign, say to her as per her
husbands' instructions, that her husband also ate on Yom Kippur
morning before going to synagogue.”
So
when Rabbi Alexander went to the marketplace to engage in some
business, the wealthy man went to Rabbi Alexander's home and gave his
wife these signs. Assuming that her husband had sent him, she
immediately went and retrieved the deposit and the wealthy man went
on his way with a happy heart and in peace.
When
Rabbi Alexander came home, his wife related that the rich man had
given the signs mentioned above and that she had returned his money
to him. When Rabbi Alexander realized that it had become public
knowledge that he was thoroughly wicked, he and his wife went and
apostatized, may their names and memories be blotted out.
We
learn from this incident, that a person must not rely on appearances
lest he put his trust in someone who behaves like Zimri but seeks
reward like *Pinchas. Rather, let him look for the man that is
righteous with regard to money and who does not seek the wealth of
others. That is the truly righteous man. The popular expression says,
“Be wary of charlatans and guard yourself against those of whom it
is said 'and your righteousness'. (Psalms 71:19)
I
have heard of another incident involving the only son of an extremely
wealthy elderly man. This son was both handsome and wise. When his
father saw that his death was approaching, he summoned him to give
him final instructions. “My son,” said he. “I am bequeathing
you much money and many other treasures. It should be sufficient for
you to enjoy every good thing in the world throughout your lifetime.
But I warn you that you must be cautious of impostors and those who
behave with greater piety than the norm for human beings. For it is
the way for charlatans to appear especially righteous, although they
harbor 'seven abominations' in their hearts. And be careful of the
'and your righteousness' and then you and your children will have it
good forever. And with that the old man died.
Afterwards,
the young man betrothed a poor orphan girl who was very beautiful,
because she seemed virtuous in his eyes and after they were married
he rejoiced with his bride. The woman seemed modest and pious in her
husband's eyes when four or five years later had gone by, he said to
her, “Come with me for a trip throughout the avenues and plazas so
that we may enjoy the beauty of the land.”
But
his wife said to him, “I will not go, lest I lay my eyes on other
men or lest other men lay their eyes upon me and I cause them to
stumble.”
Recalling
his fathers instructions he said to himself, “She certainly acts
very righteous.” But he said nothing and went for the walk by
himself.
What
did he do then? About half a year later, he instructed that a second
key be made for every room in the house and gave one key to his wife
and kept the other one for himself, without telling his wife about
it.
One
day, he informed her that he had to go on a journey, to purchase some
merchandise and asked her to prepare provisions for the way. The
woman complied because she believed that her husband was indeed going
away as was his custom. The next day, he took leave of her and she
thought that he had gone off to a distant location. But in fact the
husband merely acted shrewdly.
When
he had traveled about half a mile out of the city, he ordered the
driver to turn around. He did not go back home, instead, he went to
an inn. At nightfall, the wealthy man went home and opened the main
door first. He then went from room to room until he got to the
bedroom and he found his wife in bed with a gentile. When the wife
saw her husband in the room, she instructed the gentile to kill her
husband with a sword. He got scared and left the house and in great
anguish he went to the marketplace and lied down on a bench and fell
asleep.
That
same night, a treasure was stolen from the king. The thief took with
him all of the king's jewels. There was a great outrage in the kings'
palace. The king ordered all the houses and streets to be searched.
The servants searched the entire city and found the person sleeping
on a bench in the street and they concluded that he must be the
thief. They grabbed him and sentenced him to be tortured and
thereafter executed.
After
that, as he was being lead to the area where he was to be hanged, a
priest accompanied him, as was the custom by the gentiles. This
priest was very distinguished and held in esteem by the king. And the
priest was trying to persuade the Jew to convert.
On
the way, they were leading him through a dump and worms were crawling
about scattering in all directions and the priest said to the
executioner that he should go around the worms so they shouldn't be
stepped upon and die' since it is written in Scripture, “His
mercies are upon all His works.” (Psalms 145:9). The Jew said to
himself, “The pries as well is one of whom it says 'Beware of the
hypocrites and your righteousness”.
He
turned to the king's servants and confessed that he and the priest
committed the theft together! The priest was immediately arrested and
the king ordered that his quarters be searched and they found the
whole loot there.
Afterwards,
the king asked the Jew what connection does he have with the priest?
The man began telling the king the whole story, beginning with his
fathers' will and everything that happened with his wife, the harlot
and all that happened with the priest, that because of his excessive
righteousness he decided to avenge himself upon him. The king
immediately ordered to grab his wife, the harlot, and the man's story
was verified. The king instructed that the man be restored to his
home. He then declare the woman and her lover to be decapitated while
the priest was to be hung on the scaffold.
We,
therefore, learn from this episode, that one must not rely on
appearances that seem so innocent, for one never knows what lies in
the heart of another. The rule to remember is this: if one refuses to
benefit from the property of others and needless to say, from stolen
property, and he deals with others in good faith, then he is
undoubtedly upright and honest.
But
if he kisses his tefillin while he prays but does not deal with
others in good faith, then one should should remove himself and stay
far away from him as possible. For the main area in which fear of
Heaven and righteousness are put to the test, is with regard to
money.
He,
who stands firm in his righteousness in monetary matters can be
considered truly righteous. On him it is written, “When you consume
the labor of your own hands” that is honesty. “fortunate are you”
in this world “and it will be well with you” in the World to
Come, Amen.
ספר
קב הישר פרק נב
שלמה
המלך ע״ה כתב בספרו:
״אל
תהי צדיק הרבה....ואל
תרשע הרבה״,
וכן
אמרו רז״ל במס׳ סוטה:
״הזהרו
מן הצבועים שדומים לפרושים שעושים מעשי
זמרי ומבקשים שכר כפנחס״.
והנה
לפעמים האדם יראה לעינים שאיש אשר הוא
עוסק תמיד בתפלה בכװנ׳ והולך בתפילין כל
היום אתה סובר בדעתך שהוא איש ישר וכשר
באשר שתמיד הוא עומד במלאכת השמים,
אבל
אין אתה יודע מה שהוא בלבו.
ובא
וראה מה שהביא במדרש פסיקתא רבתי:
״מעשה
באיש עשיר אחד שהיה לו סך עצום ורב והיה
למדן מופלג וחסיד במעשיו,
ולעת
זקנתו היה בדעתו לילך וליסע לארץ ישראל,
ובנסיעתו
בדרך הגיע לעיר אחת קהלה קדושה מערי
הישמעאלים,
וראה
אדם אחד ושמו ר׳ אלכסנדר שהיה רוב היום
בב״ה עוסק בתפלתו ועומד בטלית ותפילין
והיה סובר בדעתו שהאיש הנ״ל שעוסק בתפלתו
הוא איש כשר ונאמן,
והמתין
האיש העשיר עד שסײם תפלתו ואמר לו בבקשה
ממך באשר שאני היום מארץ נכריה והארץ היא
משובשת בגײסות וחײלות ומתײרא אני ליסע
עם הממון שלי מחמת אחריות הדרך,
קח
מאתי הממון עם האוצר כלי כסף וכלי זהב תחת
ידך עד בואי אליך כי בדעתי ליסע בעצמי
להבין לי איזה עיר ובית לישב בארץ ישראל.
והשיב
לו ר׳ אלכסנדר טוב הדבר תן לי את ממונך עם
הארגז ואני אציג המטמון שלך בתוך החדר
אשר אוצרותי שמה,
ואתה
לך לשלום לארץ הקדושה,
והבטיח
לו כשיחזור לבא אליו אזי יתן לו הפקדון
במלואו,
וכן
עשה העשיר הנ״ל ונתן לו הארגז עם המעות
וכליו כלים מכלים שונים בפקדון,
והלך
העשיר עם אשתו לשלום לארץ ישראל ובחר לישב
בק״ק חברון.
וחזר
בעצמו אחר הממון ופקדון שלו,
וכאשר
ביקש העשיר פקדונו מהאיש ר׳ אלכסנדר
המתפלל בתפילין וטלית אז כיחש בו האיש
ואמר לא ידעתיך ומעולם לא ראיתיך בעיני,
וחרד
האיש העשיר מאד ונפל על פניו ובכה והתחנן
לו והאיש אטם אזנו ממנו והעיז פניו עליו
וקלל אותו ואמר שמעולם לא לקח ממט שום
פקדון.
והלך
האיש העשיר ממנו בפחי נפש והלך לבית הכנסת
ונשא לבו אל השמים ואמר:
״רבש״ע
אתה אדון הכל,
עליך
יש לי התרעומת כי סבור הײתי שהאיש ר׳
אלכסנדר הוא צדיק גמור באשר שראיתי אותו
מעוטף בטלית ותפילין רוב היום,
ועומד
ומתפלל לפניו בכװנה גדולה ועכשיו אני
רואה שהוא עושה הכל ברמאות ואין לבו שלם
אתך,
לכן
אני מוסר דיני לשמים שתנקום את נקמתי ממנו
כדי שידעו הכל ידך הגדולה והגבורה,
אין
לי שום תרעומות על שום בריה כי אם עליך״.
ובכה
בלב נשבר ומר ומיד נגלה אליו אליהו הנביא
ואמר לו:
אל
תירא לך אצל אשתו ואמור לה סימן שאכל זה
הפסח הוא ואשתו חמץ,
וגם
סימן שני אמור לה בשביל בעלה שאכל גם ביום
הכיפורים בהשכמה קודם שהלך לבית הכנסת,
וכשהלך
בעלה רבי אלכסנדר לחוץ,לשוק
באיזה משא ומתן,
הלך
האיש העשיר לאשתו ואמר לה הסימנים
הנ״ל.וסברה
אשתו שבעלה צוה כן,
ותיכף
הלכה והחזירה לו הפקדון,
והלך
העשיר בשמחה ובטוב לבב לדרכו לשלום.
וכשבא
ר׳ אלכסנדר לביתו ספרה לו אשתו איך שנתן
העשיר הסימנים הנ״ל והיא החזירה לו הפקדון,
אז
אמר ר׳ אלכסנדר כאשר נתפרסם הדבר שהוא
רשע גמור,
הלך
והמיר דתו הוא ואשתו ימח שמם וזכרם״.
ועל
כן אל יראה האדם לעינים לסמוך על האדם
שהוא עושה מעשה זמרי ומבקש שכר כפנחס,
אלא
יראה האדם מי שהוא צדיק ועומד בצדקתו
בממון,
שאינו
מבקש ממון של אחרים זהו צדיק גמור.
ובא
וראה שהוא מרגלא בפומיה דאינשי הזהר מן
הצבועין והשמר מן וצדקתך.
ושמעתי
מעשה שהיה איש זקן עשיר גדול,
והיה
לו רק בן יחיד בחור יפה עינים וחכם מאוד,
ויהי
היום ויקרבו ימי הזקן למות וקרא לבנו
הבחור וצוה לו קודם מותו ואמר לו:
בני
הנני נוחל לך ממון רב אוצרות גדולות שיהיה
לך כל טוב כל ימי חײך,
ואני
מצוה לך שתשמור את עצמך מן הצבועין ומן
אנשים שהמה עוסקים בחסידות הרבה חוץ מטבע
הבריות,
כי
כך מראה את עצמם שהם חסידים אבל שבע תועבות
הן בלבם,
והזהר
מן וצדקתך,
ואז
יהיה לך ולזרעך כל טוב כל הימים ומת האיש
הזקן.
ואח״כ
נשא הבחור בתולה יתומה ענײה אחת יפת תואר
מאוד באשר שישרה בעיניו,
ואחר
הנשואין שמח באשתו ואשתו היתה צנועה
וחסידה בעיני בעלה,
וכמו
ד׳ או חמש שנים אמר הבעל לאשתו בואי עמי
לטײל ברחובות ובשװקים לראות בטוב הארץ,
ואמרה
לו אשתו לא אלך פן אשא עיני אל אנשים אחרים
או אנשים אחרים יתנו עיניהם בי ואני מכשילה
אותם,
אז
אמר בעלה בלבו אף היא נראית כצדקת וזכר
את צװאת אביו ושתק,
והלך
בעצמו לשוק יחידי.
מה
עשה האיש הנ״ל כמו חצי שנה אחר זה המעשה
הלך וצוה לעשות לכל החדרים שבביתו שני
מפתחות ונתן מפתח א׳ לכל חדר וחדר לאשתו
ומפתח א׳ לקח לעצמו,
ולא
הגיד לאשתו שיש לו עוד מפתח,
ויהי
היום אמר הבעל לאשתו שהוא צריך לילך
למרחקים לקנות סחורות ושתכין לו צדה לדרך,
וכן
עשתה אשתו כי היתה סבורה שבעלה יסע ממנה
כדרך כל הארץ.
וליום
מחרתו נסע הבעל ממנה והיא סברה שהלך בעלה
למרחקים.
אבל
הבעל עשה בערמה וכשהיה חצי פרסה מחוץ לעיר
צוה לעגלון לשוב ולילך עליר ולא שב לביתו
כי אם לבית האושפיזא אשר אורחים שמה,
וכאשר
הגיע החושך בלילה הלך העשיר לביתו ופתח
פתח ראשון בביתו ואח״כ הלך מחדר לחדר עד
שבא לחדר שאשתו היתה ישנה,
והיה
ערל שוכב עמה במטה.
וכשראתה
האשה שבעלה הוא בחדר אמרה להערל שיקח חרב
וידקור את בעלה,
והוא
היה מתירא והלך לו מחוץ לבית,
ומרוב
הצער שלו הלך ושכב בשוק וישן שם.
ובאותו
הלילה נגנב מהמלך של אותו העיר אוצר אחד
ולקח הגנב מאתו כל האבנים טובות של המלך,
והיתה
צעקה גדולה בארמון המלך וצוה המלך לחפש
בכל הדרכים ובבתים חיפוש אחר חיפוש,
והלכו
עבדי המלך בכל העיר ההיא ומצאו להאיש שוכב
וישן על הרחוב ואמרו בלבם שהוא הגנב ותפסו
אותו,
ונגמר
דינו למיתה אחר העינוים קשים שנפסקו לו.
ואח״כ
כשהיו מוליכין אותו לתלותו על העץ הלך
כומר אחד עמו כסדר האומות,
ואותו
הכומר היה חשוב וגדול אצל המלך והיה הכומר
מדבר על לבו שימיר דתו,
ואח״כ
היו מוליכין אותו דרך אחד שהיה שם אשפה,
והיו
תולעים יוצאין מהאשפה על הארץ,
ואמר
הכומר להתלײן שיסבב את האיש סביב להתולעים
שלא ימית את התולעים מאחר שהתורה הזהירה
״ורחמיו על כל מעשיו״,
אמר
האיש בלבו אף הכומר מן הצבועים של וצדקתך.
אמר
האיש לעבדי המלך שהוא והכומר היו עושין
הגניבה בחצר המלך,
ומיד
תפשו השומרים גם לאותו הכומר.
וצוה
המלך לחפש בחדר הכומר הגדול ומצאו שם כל
הגניבה.
ואח״כ
שאל המלך את האיש מה שײכות היה לו אצל
הכומר?
התחיל
האיש לספר להמלך מצװאת אביו ומה שאירע לו
עם אשתו הזונה,
ומה
שאירע לו עם הכומר,
ולבו
היה נוקם ונוטר להכומר שהיה רוצה להיות
צדיק הרבה,
וצוה
המלך תיכף לתפוס את אשתו הזונה ומצא
שכדבריו כן הוא,
וצוה
המלך להשיב את האיש לביתו כבראשונה,
ואשתו
צוה להסיר את ראשה עם הזנאי,
ואת
הכומר צוה לתלותו על העץ.
על
כן נלמד מזה המעשה,
שלא
יסמוך האדם במה שיראה בעיניו שהוא הולך
תמים,
כי
אין האדם יודע מה שהוא בלבו.
הכלל
הזה נקוט בידך מי שאינו רוצה להנות בממון
של חבירו,
ומכל
שכן שאין רוצה בממון של גזל או ממון של
גניבה,
ומשאו
ומתנו הוא באמונה,
הוא
איש צדיק וישר בודאי.
אבל
כשהאדם רואה את חבירו נושק התפילין ומתפלל
ואינו עוסק במשא ומתן באמונה צריו להרחיק
ממנו בכל מיני הרחקות כי עיקר היראה
והצדקות הוא בממון,
וכל
אדם שהוא עומד בצדקתו על ממון זה הוא צדיק
גמור,
ועליו
נאמר:
״יגיע
כפיך כי תאכל (ביושר)
אשריך
בעולם הזה וטוב לך בעולם הבא״ אמן.
*Kav
ha-Yashar (lit. The Just Measure; קב
הישר)
authored by Rabbi Tzvi Hirsch Kaidanover, is one of the most popular
works of musar literature of the last three hundred years. First
published in 1705, it has appeared in over 80 editions, in nearly
every country around the world. The work was famous for uplifting the
spirits of Jewish communities in Europe after the Chmelnitzki
Massacres of 1648-1649.
Moshe
Idel has described Kav Ha-Yashar as an "ethical-kabbalistic
collection of stories, moral guidance, and customs" which
"reflects a deliberate effort to popularize Safedian Kabbalah by
adopting a much more understandable style in Hebrew."
*Pinchas
is the name of the 41st weekly parshah or portion in the annual
Jewish cycle of Torah reading and the eighth in the book of Numbers.
The beginning of this parshah tells the judgment of Pinchas son of
Eleazar; the end of the previous parshah tells of his zealous act. The
Hebrew expression "One who acts like Zimry and asks for a reward
as if he were Pinchas" refers to hypocrites who ask for
undeserved rewards and honors. It derives from the Babylonian Talmud
(Sotah, Ch.22, p. 2), where it is attributed to the Hasmonean King
Alexander Jannaeus.
A Brand New Fascinating Title
"My Shtetl Baltimore"
For Other Selections Click Below
כּתיבה וחתימה טובה און אַ גוט געבּענטשט יאָר
Bringing back the Yiddish language
A proverb is a short, generally known sentence of the folk which contains wisdom, truth, morals, and traditional views in a metaphorical, fixed and memorizable form and which is handed down from generation to generation
